peirama stanley ypakohsΜια διάσημη έρευνα του ψυχολόγου Stanley Milgram από το 1961, εξέτασε πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν οι άνθρωποι για να υπακούσουν στις εντολές ενός προσώπου εξουσίας, όταν τους ζητήθηκε να βλάψουν άλλους ανθρώπους, και την έντονη εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στις προσωπικές ηθικές αρχές και την υποχρέωση του να υπακούν τα πρόσωπα εξουσίας.

Ο Milgram ήθελε να πραγματοποιήσει το πείραμα για να εξηγήσει το πώς οι εγκληματίες πολέμου των Ναζί μπορούσαν και εκτελούσαν απερίγραπτες πράξεις κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Για να γίνει αυτό, δοκίμασε ζευγάρια συμμετεχόντων, όπου ο ένας υποδύονταν το «δάσκαλο» και ο άλλος το «μαθητή». Ο δάσκαλος είχε εντολή να προκαλεί ηλεκτρικές εκκενώσεις στον εκπαιδευόμενο (ο οποίος υποτίθεται ότι κάθονταν σε ένα άλλο δωμάτιο, αλλά στην πραγματικότητα δεν του προκαλούνταν ηλεκτροσόκ) κάθε φορά που αυτός έδινε λάθος απαντήσεις. Ταυτόχρονα ο Milgram έπαιζε ηχογραφήσεις που έκαναν να ακούγεται σαν ο μαθητής να φώναζε από τον πόνο, και αν ο δάσκαλο εξέφραζε την επιθυμία να σταματήσει, ο ερευνητής τον παρακινούσε να συνεχίσει. Κατά τη διάρκεια του πρώτου πειράματος, το 65% των συμμετεχόντων χορήγησε ένα επώδυνο, τελικό ηλεκτροσόκ των 450-volt (με την ένδειξη «XXX»), αν και πολλοί ήταν εμφανώς αγχωμένοι και ανήσυχοι για αυτό που διέπραταν.

Ενώ η μελέτη έχει συχνά θεωρηθεί ως μια απόδειξηγια την τυφλή υπακοή  στην εξουσία,  η Scientific American την επανεξέτασε πρόσφατα, υποστηρίζοντας ότι τα αποτελέσματα υπονοούσαν περισσότερο μια βαθιά ηθική σύγκρουση. “Τα πειράματα με το ηλεκτροσόκ αποκαλύπτουν μάλλον όχι την τυφλή υπακοή, αλλά αντικρουόμενες τάσεις ηθικής που βρίσκονται βαθιά μέσα μας. “