Συνεχώς προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε τις εμπειρίες μας, έτσι ώστε να έχουν νόημα για εμάς.

Σε ένα αξιομνημόνευτο πείραμα του 1959, ο ψυχολόγος Leon Festinger ζήτησε από τους συμμετέχοντες να εκτελέσουν μια σειρά από βαρετές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα να γυρίζουν απλά ένα διακόπτη, για διάρκεια μιας ώρας. Στη συνέχεια ο κάθε συμμετέχον πληρώθηκε από 1 έως 20 δολάρια για να πει σε έναν επόμενο συμμετέχοντα – ερευνητή ότι η όλη εργασία ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Εκείνοι που πληρώθηκαν 1 δολάριο περιέγραψαν την εργασία ως πολύ πιο διασκεδαστική από ότι εκείνοι που πληρώθηκαν 20 δολάρια.

Το συμπέρασμα; Εκείνοι που πληρώθηκαν με περισσότερα χρήματα ένιωσαν ότι είχαν μια επαρκή δικαιολογία για το γεγονός ότι εκτελούσαν μια βαρετή εργασία για μια ώρα. Όμως εκείνοι που πληρώθηκαν μόνο ένα δολάριο, αισθάνθηκαν την ανάγκη να δικαιολογήσουν το χρόνο που ξόδεψαν, ώστε να μειώσουν το επίπεδο ασυμφωνίας μεταξύ των πεποιθήσεών τους και της συμπεριφοράς τους, λέγοντας πως η δραστηριότητα ήταν διασκεδαστική και επιμορφωτική. Με άλλα λόγια, προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δε χάσαμε άδικα το χρόνο και τον κόπο μας όταν το αντίτιμο για την εργασία μας είναι ευτελές ή μηδαμινό. Σε αντίθεση με όσους θα περίμεναν ότι αυτή η απάντηση θα δίνονταν από αυτούς που πήραν τα περισσότερα χρήματα.