Πώς να πράξετε αν το παιδί σας πέσει θύμα εκφοβισμού ή bullying στο σχολείο.

Μαθητές και γονείς προσδοκούν από ένα σχολείο να παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον, όπου οι μαθητές μπορούν να μαθαίνουν και οι δάσκαλοι μπορούν να διδάσκουν μακριά από εκφοβισμούς και βία. Και ενώ οι ενήλικες προστατεύονται από τους νόμους της πολιτείας και των συλλογικών τους συμβάσεων, για τους μαθητές δεν υπάρχει καμία ειδική προστασία και πρέπει να βασίζονται στους ενήλικες για την ασφάλειά τους.

Ο σχολικός εκφοβισμός ή αλλιώς bullying είναι ένας τρόπος επιθετικής συμπεριφοράς που έχει σκοπό να προσβάλλει και να κάνει το παιδί αποδέκτη να νιώσει άβολα. Τα παιδιά «νταήδες» που συμπεριφέρονται κατά αυτόν τον τρόπο πάντα έχουν μεγαλύτερη δύναμη από τα παιδιά θύματα. Η δύναμη αυτή προέρχεται είτε από σωματική δύναμη, ή από την ευρεία αποδοχή που μπορεί να έχει το παιδί θύτης από την υπόλοιπη σχολική κοινότητα.

Μπορούμε να ξεχωρίσουμε τρεις τύπους σχολικού εκφοβισμού:

1. υλικός, όπου βλάπτεται φυσικά το ίδιο το άτομο ή κάποιο αντικείμενο που του ανήκει
2. λεκτικός, όπου βλάπτονται τα συναισθήματα του ατόμου με διάφορες προσβολές
3. κοινωνικός, όπου το άτομο αποκλείεται από παρέες και γεγονότα

Το φαινόμενο αυτό άλλοτε είναι πασιφανές και άλλοτε παραμένει κρυφό. Ενδεικτικά, παιδιά που δέχονται εκφοβισμό ή εκφοβίζουν άλλα μπορεί να παρουσιάσουν κάποιες από τις παρακάτω συμπεριφορές:

• παραπονιούνται ότι υφίστανται άσχημη μεταχείριση
• αλλάζουν συμπεριφορά (για παράδειγμα αϋπνία, απώλεια όρεξης, ξεσπάσματα θυμού, αδιαθεσία το πρωί)
• δε θέλουν να βγουν από το σπίτι, αλλάζουν τη διαδρομή προς το σχολείο ή δεν πάνε καθόλου
• γυρίζουν σπίτι με σκισμένα ρούχα, ανεξήγητες μώλωπες, καινούρια ρούχα ή άλλα αντικείμενα, ή ακόμη και χρήματα που δεν τους ανήκουν
• αρχίζουν να μην τα πηγαίνουν καλά στο σχολείο.

Τι μπορεί να κάνει ο γονέας

Αρχικά οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί, δείχνοντάς του πού μπορεί να πάει για να ζητήσει βοήθεια σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά στο σχολείο και ενημερώνοντάς το για τις ενέργειες που θα πρέπει να περιμένει εκ μέρους του ατόμου από το οποίο ζήτησε τη βοήθεια.

Ο γονέας θα πρέπει να ακούει πολύ προσεκτικά τι του λέει το παιδί του. Και αυτό γιατί ένα μικρό παιδί μπορεί να διστάζει να μιλήσει για κάποιο περιστατικό εκφοβισμού, ή να μην το αντιλαμβάνεται καν. Μπορεί π.χ. να φοβάται ότι εάν το πει θα υποστεί αντίποινα ή ότι θα το αποκαλέσουν προδότη, «καρφί», φλύαρο, να σκέφτεται ότι το πρόβλημα δεν είναι και τόσο σοβαρό, ή ότι είναι μέρος της ζωής. Άλλες σκέψεις του παιδιού μπορεί να είναι ότι θα πρέπει να το χειριστεί μόνο του, ότι εσείς ως γονέας θα δυσκολέψετε κι άλλο την κατάσταση ή ότι ακόμα και η βοήθειά σας δε θα το προστατέψει, και ίσως ότι ο ίδιος ή η ίδια του φταίει που του φέρονται έτσι.

Στη συνέχεια ο γονέας θα πρέπει να συνεργαστεί με το σχολείο για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Πρώτα θα χρειαστεί να επικοινωνήσει με το κατάλληλο μέλος του προσωπικού του σχολείου και να αναφέρει το περιστατικό. Στις περισσότερες περιπτώσεις, επικοινωνούμε με το δάσκαλο που βρίσκονταν εν υπηρεσία την ώρα του περιστατικού ή το δάσκαλο της τάξης. Εάν το περιστατικό συμβαίνει κατά τη διάρκεια εξωσχολικών δραστηριοτήτων, στη διαδρομή από και προς το σχολείο ή εάν το πρόβλημα παραμένει έντονο και εντός της αίθουσας, καλό είναι να επικοινωνούμε και με τον διευθυντή του σχολείου. Εάν το πρόβλημα συνεχίζεται και μετά από αυτές τις ενέργειες, επικοινωνούμε με την αμέσως ανώτερη διοικούσα αρχή, όπως είναι ο προϊστάμενος.

Ταυτόχρονα ο γονέας θα πρέπει να ζητήσει άμεση διερεύνηση της υπόθεσης και των συνθηκών εκφοβισμού από το σχολείο και να απαιτήσει να δεσμευτεί ο υπεύθυνος εκπαιδευτικός ότι το παιδί δε θα τιμωρηθεί με οποιονδήποτε τρόπο για την πραγματοποίηση της καταγγελίας. Καλό θα ήταν ο γονέας να ζητήσει να του παρουσιαστεί ένα σχέδιο ενεργειών οι οποίες θα έχουν σκοπό να αποτρέψουν τον περαιτέρω εκφοβισμό του παιδιού. Σε περίπτωση που κριθεί απαραίτητη η αλλαγή σχολείου, το παιδί «θύμα» να παραμένει στο σχολείο και το παιδί «νταής» να μεταφέρεται σε νέο σχολικό περιβάλλον, εφόσον αυτό γίνει εφικτό.

Καθώς προσπαθείτε να βρείτε μια λύση στο πρόβλημα μαζί με τους εκπαιδευτικούς, συζητήστε μαζί τους τα παρακάτω:

• Τώρα που το σχολείο πληροφορήθηκε για το πρόβλημα, με ποιους τρόπους θα προστατεύσει το παιδί όσο η υπόθεση βρίσκεται υπό παρακολούθηση; (για παράδειγμα αυστηρότερη επίβλεψη)
• Πώς θα προστατευθεί η ταυτότητα του παιδιού και θα εξασφαλιστεί η εχεμύθεια, ώστε να αποφευχθούν τυχόν αντίποινα;
• Ποιος θα επιληφθεί του θέματος που θέσατε και πότε θα σας απαντήσει σχετικά με αυτό;

Επειδή οι επιπτώσεις στην ψυχολογία αλλά και το μέλλον ενός παιδιού που πέφτει θύμα εκφοβισμού στο σχολείο μπορούν να είναι εξαιρετικά σοβαρές, ο γονέας αρμόζει να ζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού ο οποίος με την κατάλληλη παροχή συμβουλών στο παιδί θα το βοηθήσει να ανταπεξέλθει σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση.